Czym jest AZS?
Egzema, wyprysk atopowy, alergiczne zapalenie skóry – to inne nazwy AZS, czyli Atopowego zapalenia skóry. AZS to przewlekła choroba, która charakteryzuje się suchą, swędzącą i zaczerwienioną skórą. Choroba ujawnia się bardzo wcześnie, u kilkudziesięciu procent chorych wystąpiły one przed piątym rokiem życia.
Atopowe zapalenie skóry uważane jest za chorobę cywilizacyjną. Wraz z rozwojem technologii i uprzemysłowieniem mamy również większe zanieczyszczenie powietrza i coraz większą ilość wysoko przetworzonej żywności, co przekłada się na kondycję naszej skóry (w szczególności delikatnej skóry niemowląt). Obecnie szacuje się, że na AZS cierpi od 5 do 20% społeczeństwa.
W przebiegu tego schorzenia najczęściej Pacjent zmaga się z okresami zaostrzeń objawów, przeplatających się z okresami wyciszenia, czyli remisji. Chorobę powoduje nieprawidłowa reakcja organizmu w zetknięciu z konkretnym alergenem.
Atopowe zapalenie skóry – przyczyny
Przyczyny występowania AZS nie są jeszcze do końca poznane. Na pewno wiemy, że bardzo duży wpływ na wystąpienie choroby mają skłonności dziedziczne, czyli zyskujemy je genetycznie po rodzicach. Największe szanse na odziedziczenie AZS mają więc dzieci, których jedno lub dwoje rodziców zmaga się z tym schorzeniem.
Bardzo ważna jest również świadomość kobiet w ciąży. Mogą one wspomóc dziecko dbając prawidłowo o swój mikrobiom i używając preparatów odpowiednich do skóry atopowej.
U chorych na AZS obserwuje się upośledzoną barierę ochronną skóry. Efektem jest niedobór wody, który sprawia, że skóra staje się sucha, podrażniona, a nasz naskórek nie jest w stanie się odnawiać, co prowadzi do coraz gorszych uszkodzeń skórnych. Charakterystyczną dla Atopowego zapalenia skóry cechą jest nieprawidłowa odpowiedź organizmu na nawet najmniejsze dawki alergenów. Oznacza to, że nasz organizm zaczyna produkować nadmierną ilość przeciwciał IgE.
Atopowe zapalenie skóry – objawy
Objawy charakterystyczne dla Atopowego zapalenia skóry to:
- sucha skóra,
- świąd,
- stan zapalny i infekcja,
- uszkodzony, odwodniony naskórek,
- zaczerwieniona i piekąca skóra,
- możliwe jest występowanie pęcherzyków z płynem,
- nadmierna, nieprawidłowa reakcja na niektóre alergeny.
Objawy mogą różnić się w zależności od wieku chorego. Należy również pamiętać, że Pacjenci cierpiący na AZS dużo częściej zmagają się z zakażeniami wirusowymi, bakteryjnymi i grzybiczymi.
Atopowe zapalenie skóry – diagnoza i leczenie
Jeżeli podejrzewasz u siebie AZS niezwłocznie udaj się na konsultację do specjalisty. W trakcie wizyty lekarz przeprowadzi dokładny wywiad medyczny, pytając w jakich miejscach występują zmiany, kiedy Pacjent zauważył u siebie zmiany skórne, czy o nasilenie świądu.
Lekarz postawi diagnozę na podstawie wywiadu i objawów. Do tego celu najczęściej wykorzystuje się kryteria Williamsa lub kryteria Hanifina i Rajki.
Kryteria rozpoznania AZS wg Williamsa
Wg kryteriów Williamsa do rozpoznania Atopowego zapalenia skóry wymagane jest występowanie jednej cechy stałej, czyli świądu w przeciągu ostatniego roku, a do tego występowanie większości poniższych cech zmiennych:
U dzieci do czwartego roku życia:
- Atopowe Zapalenie Skóry u krewnego pierwszego stopnia.
- Zaczerwienienia i zmiany na twarzy (w szczególności na policzkach) w przeszłości.
- Aktualnie występujące problemy skórne.
Po czwartym roku życia:
- Współwystępowanie innych chorób atopowych i alergicznych.
- Początek choroby w dzieciństwie.
- Problemy skórne w miejscach typowych dla AZS.
- Aktualnie występujący wyprysk w zgięciach łokci, kolan i na szyi.
- Suchość skóry w przeciągu ostatniego roku.
Kryteria rozpoznania AZS wg Hanifina i Rajki
Kryteria Hanifina i Rajki zakładają współistnienie 3 z 4 objawów głównych oraz 3 objawów dodatkowych.
Objawy główne:
- występowanie świądu,
- zmiany o typowym dla choroby wyglądzie i lokalizacji,
- przewlekły przebieg choroby, zaostrzenie objawów i remisja,
- występowanie atopii, czyli nieprawidłowej reakcji immunologicznej organizmu, w wywiadzie rodzinnym
Objawy dodatkowe:
- sucha skóra,
- rogowacenie okołomieszkowe, czyli nieprawidłowe rogowacenie naskórka,
- rybia łuska – na powierzchni skóry zbierają się zrogowaciałe komórki naskórka,
- zwiększona podatność na zakażenia,
- natychmiastowe reakcje skórne na alergen,
- początek w dzieciństwie,
- zaćma,
- cienie wokół oczu,
- wyprysk na rękach i/lub stopach,
- nawracające zakażenia skóry,
- fałd oczny,
- przedni fałd szyjny,
- stan zapalny brodawek sutkowych,
- łupież biały,
- biały dermografizm, czyli reakcja alergiczna skóry na bodźce mechaniczne,
- występowanie nietolerancji pokarmowych,
- nawracające zapalenie spojówek,
- zapalenie czerwieni wargowej i skóry wokół niej,
- rumień w okolicach twarzy,
- nietolerancja wełny,
- zaostrzenie objawów w sytuacjach stresowych.
W przebiegu AZS niezwykle ważna jest stała obserwacja zmian przez lekarza specjalistę. Zdiagnozuje on czynniki, które powodują zaostrzanie objawów chorobowych, co w efekcie pozwoli ograniczyć kontakt z alergenami. Lekarz może również zalecić przyjmowanie odpowiednich środków, np. doustnych leków przeciwhistaminowych lub stosowanie przeciwzapalnych leków glikokortykosteroidowych.
Jak pielęgnować skórę przy AZS?
Skóra atopowa jest niezwykle wrażliwa na wszelkiego rodzaju podrażnienia i uszkodzenia. Co możesz zrobić, by ją chronić?
- zamiast kąpieli wybierz szybki prysznic,
- zrezygnuj z silnych detergentów myjących, postaw na naturalne produkty, najlepiej nawilżające i natłuszczające,
- skórę lekko osuszaj ręcznikiem, zrezygnuj z mocnego tarcia – możesz spowodować uszkodzenia mechaniczne,
- postaw na dermokosmetyki – są naturalne i możesz dostosować je do rodzaju Twojej skóry.
